Kopalnia Nowa Przemsza

Szkic sytuacyjny z ok. 1940 roku

 

Odnaleziony niedawno szkic sytuacyjny dawnej kopalni Nowa Przemsza z Brzezinki to cenne uzupełnienie informacji na jej temat. Szkic nie jest datowany lecz z opisu można wywnioskować, że chodzi o pierwsze miesiące II wojny światowej.

nowa przemsza zd1

Kopalnia Nowa Przemsza w czasach swojej świetności (początek XX w.)

Na szkicu podano garść informacji, które świadczą niejako o przymierzeniu się do uruchomienia kopalni. Według osoby, która podała podstawowe dane dotyczące sytuacji terenu i budynków ciekawa jest informacja, że wydobycie węgla oszacowano na 250 lat, a zakład należy już do koncernu „Hermann Göring A. G.” Obliczono powierzchnię zakładu, powierzchnię użytkową budynków oraz oszacowano ich stan techniczny. Zaznaczono torowisko z możliwością do odtworzenia a same drogi oceniono jako wyłączone z użytku.

 Nowa Przemsza 1940

 

Na szkicu zakład „Elektroporcelany” jest opisany i nie przekreślony, więc świadczy o tym, że funkcjonował. W budynku dawnej cechowni ulokowała się N.S.K.K., czyli organizacja paramilitarna Nationalsozialistisches Kraftfahrkorps, jednostka pomocnicza Luftwaffe.

 

Cenną informacją jest zaznaczony na szkicu budynek "Polskiej Fabryki Organów", która była oddziałem fabryki "Rieger" utworzonym dla ominięcia przepisów celnych. Wyprodukowała ona tylko dwie sztuki organów. Oba instrumenty istnieją do dzisiaj i działają. Pierwszy znajduje się się w kościele ewangelicko-augsburskim św. Jakuba Starszego w Ustroniu. W ostatnich latach organy te przeszły renowację i przy okazji ustalono wiele ciekawych faktów z ich budowy. Drugie organy znajdują się w kościele ewangelicko-augsburskim w Goleszowie. Oryginalnie instrument wybudowany został w 1877 roku w Krakowie a w 1938 roku w Brzezince został przebudowany.

 

Budynek po fabryce organów prawdopodobnie planowany był do rozbudowy i miano tam uruchomić fabrykę cementu. Poniżej plany sytuacyjne kopalni ze wcześniejszych lat.

 

Kopalnia Nowa Przemsza w 1912 roku

Kopalnia Nowa Przemsza w 1912 roku

 Kopalnia Nowa Przemsza 1894 Kopalnia Nowa Przemsza w 1894 roku

 

Kopalnia Nowa Przemsza 1898Kopalnia Nowa Przemsza w 1898 roku

 

Brzezinka 1923

Kopalnia Nowa Przemsza na planie części Brzezinki z 1923 roku

Leonard Czarnota

 

Źródła:

Materiały archiwalne, musicamsacram.pl, www.wikipedia.pl