Wyburzone kamienice

Rynek 10

 

W 1868 roku właścicielem kamienicy był Johann Goralczik, który w tym to roku od strony płyty Rynku wybudował wejście do piwnicy. W 1900 roku Goralczik przebudował ubikacje na tyłach kamienicy. W 1900 roku kolejnym właścicielem kamienicy został Johann Studnitz, który przebudował okienka piwniczne od strony Rynku. W 1906 roku właścicielami kamienicy byli restauratorzy Arnold i Oswald Pakusa.

 

rynek 10 1868Dobudowa wejścia do piwnicy od strony płyty Rynku w 1868 roku.

rynek 10 1900Przebudowa ubikacji na tyłach posesji Rynek 10 w 1900 roku.

 

W 1909 roku kamienicę zamieszkiwali: Chromik Johann (górnik), Blasczyk Sylvester (asystent pocztowy), Klinnert Agnes (wdowa), Ludwinski Theodor (kolejarz), Rzepka Karl (mistrz szewski), Stucka Josefa (wdowa), Wicher Thomas (górnik), Zielinski Johann (oberżysta).

 

W 1909 roku właścicielem kamienicy i restauracji był restaurator Wilhelm Szefczyk (Scheffczyk, ur. 18 września 1872 roku). W 1913 roku przebudował część poddasza na pokoje, wymienił rynny i odnowił fasadę budynku.

 

Wilhelm Szefczyk od stycznia 1920 roku do czerwca 1926 roku był radnym miejskim. W 1924 piastował stanowisko decernenta Centralnej Targowicy w Mysłowicach. Mowa tu o pierwszej Centralnej Targowicy usytuowanej przy ulicy Oświęcimskiej, przy linii kolejowej.

 

rynek 10 1913Przebudowa poddasza w 1913 roku.

rynek 10 1929Przebudowy kamienicy w 1929 roku.

 rynek 10Rynek 9, 10 i 11 pod koniec lat 20-tych XX w.

 

Wilhelm Szefczyk zmarł 6 czerwca 1926 roku. W dniu następnym Magistrat Miasta złożył pismo kondolencyjne na ręce żony Szefczyka. Magistrat ponadto zamówił nekrolog oraz wieniec na pogrzeb, za 50 zł u Piwowarskiego.

 

W 1927 roku w kamienicy mieszkał Augustyn Palka – prezes Związku Podoficerów rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej.

 

W latach 20-tych kamienicą zarządzał Augustyn Szewczyk. W 1927 roku stan kamienicy musiał być już nienajlepszy, ponieważ Magistrat Miasta ujął rodzinę Szewczyków we wniosku do rozebrania i napraw domów. W 1929 roku Augustyn przebudował pomieszczenia sklepu, sieni i ustępów. Dobudował taras na tyłach i zamontował oświetlenie elektryczne na klatce schodowej, doświetlanej do tej pory „świetlikiem” na dachu. W tym czasie w kamienicy działała restauracja „Pod dziesiątka” prowadzona przez R. Szewczyka.

 

W 1936 roku w kamienicy mieszkał górnik Wiktor Maślorz. Był synem Jana Maslorza i Jadwigi z domu Stachoń. Ożenił się w Niwce 28.02.1939 roku z Agnieszką Olszówką (robotnicą miejską - prac. Magistratu), ur. 3.10.1911 roku w Chełmie Wielkim. Rodzicami Agnieszki byli Teodor Olszówka i Franciszka z domu Sobczyk. Ojciec Wiktora – Jan Maslorz ur. 30.11.1874 w Mysłowicach, wyjechał w 1909 roku do Bremerhaven a następnie wyemigrował do Ameryki – został zarejestrowany na liście pasażerów jako Juro Mazelak. Nie dotarł tam jednak ponieważ zmarł w czasie rejsu statkiem SS Kronprinzessin Cecillie. Wcześniej, przez pół roku pracował w cegielni Ziegeleiberufsgenossenschaft Ostliebhausen.

 

W 1937 Józefa Szewczyk zamontowała na kamienicy nowy szyld „Zakład fryzjerski”. W 1938 kolejny oberżysta, który prowadził restaurację Adolf Szynawa został zamordowany przez Franciszka Merta z Modrzejowa. Szynawa nie chciał wpuścić pijanego klienta późną porą (23.30), który zaczął się awanturować i zaczął go odganiać gumową pałką. W trakcie bójki Merta zadał właścicielowi restauracji cztery ciosy nożem w szyję i klatkę piersiową. Szynawa został odwieziony do szpitala lecz zmarł. Merta został ostatecznie ujęty przez policję.

 

W 1941 roku spadkobiercy Szewczyków przebudowali wejście do kamienicy.

 

 

rynek 10 1941Przebudowa korytarza w 1941 roku.

rynek 10 01Kamienice Rynek 9, 10 i 11 pod koniec lat 30-tych XX w.

 

Po drugiej wojnie światowej kamienica nadal była własnością spadkobierców Józefy Szewczyk. W budynku działała restauracja oraz sklep „Skład słodyczy i wyrobów tytoniowych”. W 1949 roku restaurację – zakład gastronomiczny prowadził Piotr Ziółkowski. Rok później MHM dokonał adaptacji i przebudowy sklepu. W 1959 roku w kamienicy działał ajent skupujący na rzecz Miejskiego Handlu Mięsem, niektóre artykuły rolne. Funkcję tę pełnił Mieczysław Kowinia ur. 30 lipca 1918 roku w Rzepinie, pow. Olkusz, zamieszkały w Sosnowcu przy ul. Wapiennej 43.

 

W latach 60-tych w miejscu dawnej restauracji, rozpoczął działalność sklep obuwniczy - fabryczny Południowych Zakładów Skórzanych w Chełmku - „Chełmek”. W 1979 sklep prowadziło WPHW Jaworzno. Ówczesne władze, uruchomienie sklepu obuwniczego uzasadniły – „odezwą” na wnioski mieszkańców o potrzebie takiej placówki w mieście.

 

W 1964 roku, mieszkająca w kamienicy Agnieszka Goj „skarżyła” się pisemnie do Prezydium Miejskiej Narodowej w Mysłowicach na zły stan kamienicy. Wskazała na konieczność remontów bieżących i kapitalnych: pokrycia dachu, odnowienie okien, drzwi, podłóg, pieców, tynków w mieszkaniach, odnowienie instalacji wod.-kan., ustępów, rynien poziomych i pionowych. Sugerowała, że właścicielka posesji wręcz uchyla się od obowiązku remontowania.

 

Współlokator Agnieszki Goj, Wilhelm Musioł bez zezwolenia odgrodził 1/3 wspólnego przedpokoju i urządził komórkę do której doprowadził wodę. Niedługo PMRN zwróciło się pisemnie do Marii Szewczyk aby ta wykonała roboty remontowe w kamienicy. W latach 1973-1978, w kamienicy mieszkał Paweł Grabowski, który w kamienicy Rynek 16 a później Rynek 10, prowadził jednoosobową wytwórnię z zakresu rzemiosła szczotkarskiego.

 

rynek 10Kamienice 8, 9 10 i 11 w latach 70-tych XX w.

 

W 1979 roku właścicielką kamienicy była Augustyna Żymełka z domu Szewczyk, ur. 11 listopada 1915 roku. Rodzicami byli Augustyn Szewczyk i Józefa z domu Musialik. Ożeniła się z Wiktorem Żymełką (kupcem) 12 września 1942 roku w Mysłowicach. Doczekali się trójki dzieci: Stanisława, Wojciecha i Marcelego. Mąż zmarł w 1967 roku. W kamienicy mieszkała od 1926 roku. Zmarła 27 sierpnia 2002 roku w Mysłowicach. Augustyna miała wykształcenie średnie, pracowała po wojnie w Rzemieślniczej Spółdzielni Pracy Elektryków im. 22 Lipca w Katowicach, a następnie w Zakładach Naprawczych Maszyn Elektrycznych w Dąbrowie Górniczej.

 

W czerwcu 1979 roku Augustyna zobowiązana została przez Urząd Miejski do odnowienia fasady, aby budynek prezentował się lepiej podczas obchodów świąt 35-lecia P.R.L i 22 lipca. Żymełka, jako emerytka bez dodatkowych dochodów odwołała się od nakazu remontu, ponieważ budynek był już przeznaczony do wyburzenia i trzy lata wcześniej lokatorzy zostali z niego wykwaterowani. Budynek wewnątrz uległ kompletnej dewastacji. Na parterze działał jeszcze sklep obuwniczy i sklep fotograficzny WSS „Społem”. W 1981 roku Augustyna została wywłaszczona przez Urząd Miejski. Kamienicę wyburzono w pierwszej połowie lat 80-tych, a w jej miejscu planowano wybudować nowy budynek zaprojektowany przez „Pracownie Konserwacji Zabytków” z Krakowa. Zdołano wykonać fundamenty ale z powodu zaniechania budowy na początku lat 90-tych zasypano je, a w ich miejscu powstał tzw. „rurapark”. Obecnie działka jest własnością Śląskiego Towarzystwa Budownictwa Społecznego, które planowało w poprzednich latach wybudować w miejscu starej kamienicy Rynek 10 – nowy budynek.

 

rynek 10 1988Projekt nowego budynku w miejsce wyburzonego - 1988 rok.

 

 

Stanisław Żymełka

 

Syn Wiktora Żymełki i Augusty z domu Szewczyk, urodził się 10.04.1945 roku w Mysłowicach. Ukończył Uniwersytet Śląski – Filia w Cieszynie – kierunek wychowanie muzyczne. Studium podyplomowe ukończył w Warszawie. Od 1966 roku pracował jako nauczyciel. Uczył gry na instrumentach klawiszowych. W 1981 roku pracował jako nauczyciel muzyki w II Liceum Ogólnokształcącym w Mysłowicach.

 

stanislaw zymelka 1978Stanisław Żymełka w 1978 roku.

 

W latach 1971 – 1981 był dyrektorem Międzyzakładowego Domu Kultury w Mysłowicach na ul. Grunwaldzkiej 7. W tym czasie doprowadził do remontu i rozbudowy budynku. Zmienił strukturę organizacyjną Międzyzakładowego Domu Kultury i stworzył Miejskie Centrum Kultury.

 

Prowadził różnorodne formy konsultacji dla zespołów wokalno-instrumentalych. Opiekował się zespołami wykonującymi utwory poezji śpiewanej. Przygotowywał i uczestniczył w seminariach poświęconych keyboardom a tym samym w umuzykalnianiu dzieci. Opracował i wydał podręcznik nauki gry na keyboardzie. W 1995 roku wydał własnym nakładem książkę „Hej, kolęda”.

 

Współpracował z Teatrem Zagłębia. Był kierownikiem muzycznym dla wielu spektakli teatralnych. Stworzył własne Studio Muzyki i Ruchu. Publikował w wydawnictwach Życie Mysłowic i Wychowanie Muzyczne w Szkole.

 

Wielokrotnie odznaczany i nagradzany za swoje zasługi na rzecz kultury miejskiej, wojewódzkiej i ogólnopolskiej. Otrzymał m.in. Złotą Odznakę Zasłużonego Działacza Kultury.

 

Ożenił się z Kazimierą, z domu Migała, wspólnie wychowali dwóch synów: Wojciecha i Filipa.

 

Zmarł 7.09.1996 roku i pochowany został w grobie rodzinnym na cmentarzu przy ulicy Mikołowskiej w Mysłowicach.

 

Po jego śmierci, animatorzy kultury i nauczyciele uznali, że Rada Miasta i Urząd Miasta Mysłowice powinni ustanowić Stypendium im. Stanisława Żymełki dla najzdolniejszych muzycznie uczniów.

 

 

 

Leonard Czarnota