fot. www.historiaradia.neostrada.pl (Maurycy Bryx)
radiostacja w 1945 ze strony www.radio.katowice.pl
1 lutego minęła 90. rocznica nadania pierwszej próbnej audycji radiowej na terenie Polski. Nie wszyscy jednak wiedzą, że Mysłowice miały swój duży udział w rozwoju polskiej radiofonii nie tylko dzięki wieży w Krasowach/Wesołej.
Radio, czyli dziedzina techniki zajmująca się przekazywaniem informacji za pomocą fal, było jednym z kamieni milowych w rozwoju naszej cywilizacji. Za twórców uznaje się Guglielmo Marconiego, Nikolę Teslę i Aleksandra Popowa. Pierwsza regularna stacja radiofoniczna na świecie zaczęła nadawać w Pittsburghu (USA) 2 listopada 1920 r. 18 kwietnia 1926 r. rozpoczęła nadawanie oficjalna stacja nadawcza Polskiego Radia w Warszawie.
4 grudnia 1927 r. dzięki nadajnikowi usytuowanemu w Brynowie rozpoczęło nadawanie Polskie Radio Katowice. Ponieważ jego moc była stosunkowo mała (12 kW), audycje były słabo słyszalne na polskim Śląsku. Bardzo dobrze za to były rozpowszechnione audycje stacji niemieckiej z Wrocławia wzmacnianej dzięki radiostacji gliwickiej. Z tego względu pod koniec lat 30. podjęto decyzję o budowie nowego nadajnika o dużej mocy. Na lokalizację wybrano wzgórze Kamionka (328 m n.p.m.) w Brzezince/Morgach. Prace ziemne i betonowe rozpoczęto w lipcu 1938 r. Radiostacja miała zajmować teren ok. 7 ha.
Projekt nowego nadajnika przygotował inż. arch. Tadeusz Łobos. Stacja miała mieć kubaturę 3 000 m3. Jej budowę ukończono wiosną 1939 r. Zdecydowano postawić jednak dwa maszty o wysokości 95 m w odległości ok. 99 m od siebie. Zamontowano nadajnik o mocy 50 kW.
Audycję próbną nadano 1 czerwca 1939 r. na fali 758,0 m, a oficjalne otwarcie nastąpiło 25 sierpnia 1939 r. Pierwsze audycje stacja nadawała jako Katowice II.
Niestety 1 września 1939 r. po zaatakowaniu Westerplatte Radio Warszawa nadało komunikat o wybuchu wojny. O godz. 9 katowicka spikerka Hanna Ziemba poinformowała: „Tu Polskie Radio Katowice. Moi drodzy radiosłuchacze, wojna się rozpoczęła. Niemieccy hitlerowcy napadli na nasz kraj. Bombardują nasze miasta. Bądźcie dzielni, jak zawsze był dzielny śląski lud”.
Grupa Operacyjna Śląsk nakazała ewakuację. Dopóki nie wyłączono prądu, w eter odtwarzano z płyty hymn narodowy. W nocy 2 września pracownicy Radia Katowice zniszczyli urządzenia nadawcze, wysadzili w powietrze nowe maszty i podpalili budynek radiostacji w Brzezince, by nie zostawiać wrogowi ważnych również z wojskowego punktu widzenia obiektów.
Niemcy przejęli radiostację 3 września. W 1942 r. została odbudowana, lecz służyła potem tylko jako stacja przekaźnikowa, emitując programy innych rozgłośni niemieckich.
Na początku stycznia 1945 r., przed wkroczeniem wojsk radzieckich, stacja nadawcza w Brzezince znowu została wysadzona w powietrze, tym razem przez saperów niemieckich.
Nigdy nie podjęto decyzji o jej kolejnej odbudowie. Część materiałów z rozbiórki została użyta przy budowie kościoła w Morgach. Historia okazała się okrutna w stosunku do brzezińskiej radiostacji.
Dziękuję historykowi z Brzezinki Wiktorowi Kokotowi za inspirację.
Nadesłano przez: Czesław Palka
Artykuł ten ukazał się na stronie internetowej Gazety Mysłowickiej 21 kwietnia 2015r.